فصل دوم پایان نامه،پیشینه،ادبیات پژوهش ،کارشناسی ارشد روانشناسی،مفهوم ،مبانی نظری،مبانی نظری وپیشینه تحقیق پیشینه و مبانی نظری نحوه توزیع تراکم جمعیتی در سطح شهری دارای 89 صفحه وبا فرمت ورد وقابل ویرایش می باشد

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)
همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل: ورد و قابل ویرایش با فرمت .docx
بخش هایی از محتوای فایل پیشینه ومبانی نظری::

فهرست مطالب:

1-2- مقدمه...................................... 12

2-2- مفاهیم و اصطلاحات........................... 15

2-3- توزیع فضایی جمعیت.......................... 18

2-4- شهرنشینی در جهان از نظر سازمان ملل......... 22

2-5- مهمترین عوامل تجمع و پراکندگی جمعیت........ 24

2-6- عوامل جغرافیایی مؤثر در پراکندگی جمعیت..... 27

2-6-1- پراکندگی عمودی جمعیت.................... 27

2-6-2- تأثیر آب و هوا.......................... 27

2-6-3- جمعیت و خاک............................. 28

2-6-4- جمعیت و ناهمواری........................ 28

2-6-5- عوامل زیستی............................. 29

2-6-6- منابع معدنی و انرژی.................... 30

2-7- عوامل اصلی رشد جمعیت شهرها................. 30

2-7-1- رشد طبیعی جمعیت شهر..................... 30

2-7-2- اثر مهاجرت.............................. 31

2-7-3-اثر توسعه محدوده و ادغام آبادی های پیرامون 31

2-7-4- تأثیر متقابل شهرنشینی توسعه و مهاجرت... 31

2-8- نگاهی اجمالی به نظریه­های جمعیتی............ 32

2-8-1- طرفداران افزایش جمعیت................... 32

2-8-2- مخالفان افزایش جمعیت.................... 33

2-8-3- طرفداران ثبات جمعیت..................... 33

2-8-4- طرفداران حد متناسب جمعیت................ 33

2-9- نظریه آب و سکونتگاه........................ 33

2-10- الگوی تراکم جمعیت شهرها از نظر کلارک ...... 34

2-11- نظریه نیازسنجی شهری....................... 35

2-12- نظریه حد مطلوب جمعیت...................... 35

2-13- نظریه سلسله مراتب شهری.................... 36

2-14- نظریه شهرکهای اقماری...................... 37

2-15- نظریه شهرهای جدید پیوسته.................. 37

2-16- نظریه اندازه شهر.......................... 37

2-17- نظریه قطب رشد و شهرگرایی.................. 39

2-18- نظریه شهرهای مسلط......................... 40

2-19- نظریه شهرهای نامتمرکز..................... 40

2-20- نظریه شهر فشرده........................... 43

2-21- نظریه شهر پایدار.......................... 44

2-22- شهر و نظریه­های اجتماعی.................... 46

2-22-1- مکتب مدرنیسم یا کارکردگرایی............ 47

2-22-2- مکتب مگااستراکچرالیسم (فن­گرایی)........ 47

2-22-3- مکتب آمایش انسانی...................... 47

2-22-4- مکتب پست مدرنیسم....................... 48

2-23- مروری بر دیدگاههای متفاوت ازدحام شهری..... 48

2-23-1- دیدگاه اقتصادی......................... 49

2-23-2- دیدگاه اکولوژی و اجتماعی............... 50

2-23-3- دیدگاه سیاسی........................... 50

2-23-4- دیدگاه بهداشتی......................... 51

2-23-5- دیدگاه روانشناختی...................... 51

2-24- سیر تحول مسئله تراکم در یکصد سال اخیر..... 52

2-25- تراکم زیاد و تراکم کم: نکات مثبت و منفی... 53

2-25-1- تراکم زیاد و نکات منفی................. 53

2-25-2- تراکم زیاد و نکات مثبت................. 54

2-25-3- تراکم کم نکات منفی..................... 54

2-25-4- تراکم کم نکات مثبت..................... 55

2-26- شیب تراکم جمعیت شهری از مرکز به پیرامون... 56

2-27- حد متناسب شهری و تراکم آن................. 58

2-28- عوامل مشوق و مؤثر در متراکم شدن شهرها..... 59

2-29- نحوه توزیع تراکم­های شهری و عوامل تأثیرگذار بر آنها 60

2-30- عوامل مؤثر تراکم جمعیت در شهرها........... 63

2-30-1- فضای شهری و تراکم جمعیت................ 63

2-30-2- زمین و تعیین حداکثر تراکم.............. 64

2-30-3- باران و تراکم جمعیت.................... 64

2-31- عوامل اقتصادی مؤثر بر تراکم شهری.......... 65

2-31-1- عوامل جمعیتی........................... 66

2-31-2- درآمد خانواده.......................... 66

2-31-3- قیمت زمین و مسکن و تراکم............... 67

2-31-4- نرخ مالکیت اتومبیل و تراکم ............ 67

2-31-5- هزینه خدمات شهری و تراکم............... 67

2-31-6- مباشرات توسعه شهری و تراکم............. 68

2-32- رویکردهای اساسی در تعیین تراکم شهری....... 71

2-32-1- رویکرد سرمشقی.......................... 71

2-32-2- رویکرد برنامه­ای........................ 73

2-33- راهبردها.................................. 73

2-33-1- راهبرد تمرکز: الگوی توسعه واحدهای برنامه­ریزی شهری شده.................................................. 73

2-33-2- راهبرد تمرکز: سیاست تحکیم شهری......... 74

2-33-3- راهبرد عدم تمرکز: متمرکز............... 74

2-34- تراکم جمعیت و اکولوژی شهری................ 75

2-35- ظرفیت قابل تحمل محیط...................... 76

2-1-35- تبیین مفهوم ظرفیت قابل تحمل محیط از دیدگاه سیستمی 76

2-36- روش­های کنترل تراکم........................ 78

2-37- قاعده تراکم اندازه........................ 78

2-38- عوامل اجتماعی و فرهنگی تراکم شهری......... 79

2-39- پیشینه تحقیق.............................. 81

2-40- جمع­بندی................................... 84

منابع

2-1- مقدمه

در جوامع ماقبل صنعت نسبت شهرنشینان به جمعیت روستایی اندک بود و شاید در بعضی از جوامع به بیش از ده درصد کل جمعیت نمی­رسید.

شهرهای قبل از صنعت از بسیاری جهات با شهرهای دنیای صنعت و به ویژه امروز تفاوت دارد. هرچند که شهرهای قبل از عصر صنعت، گاهی از بزرگترین مراکز تجمع انسانی روزگار خود بودند ولی گسترش آنها کُند، محدوده شهری و جمعیت آنها مشخص و شالوده­های زندگی اجتماعی – اقتصادیشان خلاف آن چیزهایی بود که امروز در شهرهای بزرگ دنیا مشاهده می­شود.

انقلاب صنعتی و بدنبال آن تحولاتی که به انقلاب در شهرنشینی در نیمه دوم قرن نوزدهم انجامید، استقرار انسان در شهرها را به گونه­ای دیگری جلوه­گر ساخت. مهمترین عواملی که به رواج شهرنشینی و پیدایش شهرهای بزرگ انجامید، دگرگونی در حمل و نقل و سرعت مبادلات، پیدایش تخصص و تقسیم کار، افزایش جمعیت، پیشرفت علم طب و کاهش بیماری­ها، بویژه بیماری­های واگیر، ساختن داروها و واکسن­ها، بالا رفتن سطح بهداشت عمومی و از سوی دیگر کاهش مرگ و میر را به دنبال داشت و یکباره جمعیت جهان را به چندین برابر ادوار قبل رسانید؛ و عوامل دیگری مانند گسترش مهاجرتها، تمرکز صنعت و تجارت، گسترش مراودات اقتصادی، بالا رفتن سطح درآمد، تنوع در مشاغل، پیدایش و گسترش وسایل ارتباط جمعی و در نتیجه این نوع از زندگی بشر، در شکل و سیمای شهری و وضعیت اجتماعی شهرها تغییرات اساسی را باعث شدو بدین ترتیب بود که عوامل فوق باعث گسترش شهرها و افزایش جمعیت شد.

انقلاب صنعتی، دگرگونی عظیمی در این نظام­ها اعم از اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به وجود آورد و با دگرگونی این نظام­ها همراه با گسترش شهرها و افزایش جمعیت، بنیان زندگی جدید استوار شد. این دگرگونی­ها، نخست در جوامعی روی داد که زودتر از اثرات انقلاب صنعتی و استفاده از وسایل اختراع یا اکتشاف شده بهره­مند شدند. در نتیجه سهم شهرنشینی نیز در این قبیل جوامع، همگام با رواج روزافزون اختراعات، اکتشافات، گسترش عوامل رفاهی اقتصادی و اجتماعی افزایش یافت (شیعه، 1378: 14-13).

اقتصاد صنعتی در طی حاکمیت 200 ساله خود در جهان خصوصاً 150 سال گذشته با بردن تولید کارخانه­ها به داخل شهرها و تمرکز و تراکم در نقاط شهری رواج داده و روستاها را از جمعیت تهی نموده است. بعد از انقلاب صنعتی رشد شهرها به گونه­ای شتاب می­گیرد که هنوز کشورهای سرمایه­داری صنعتی جهان نتوانسته­اند روند تکامل شهرهای خود را در بستری آرام هدایت کنند. از سوی دیگر مداخلات سیاست­های استعماری در کشورهای کم رشد در تداوم روابط تولیدی نامنظم جامعه اثر می­گذارند و حرکت­های موجی روستائیان را به سوی شهرهای بیمارگونه این گونه کشورها را شدت می­دهد تا جایی که امروز حادترین مسأله اقتصادی و اجتماعی کشورهای روبه رشد جهان همین است (فرید، 1368: 418).

شهر واحد جمعیتی است و جمعیت به گونه­ای که در شهر استقرار یافته باید مورد توصیف و تشریح قرار بگیرد. مطالعۀ جمعیت شهری در عین حال روشنگر درجه شهرگرایی کشورهاست، امکان می­دهد که اولاً طبقه­بندی اساسی روی شهرها انجام بگیرد، ثانیاً نیروی کار و تولید شهر ارزیابی و سطح نیازهای جامعۀ شهری و تجهیزات آن برآورده شود، ولی آستانه و مرز جمعیتی شهر از کشوری به کشور دیگر سخت متفاوت است و شگفت آنکه در ممالک متحده آفریقای جنوبی به واحد جغرافیایی 500 نفری شهر گفته می­شود، در حالیکه این رقم در ژاپن تا 100 برابر افزایش یافته و به واحد جغرافیایی 5000 نفری شهر می­گویند، بنابراین جمعیت شهری در مقیاس جهانی مفهوم ثابتی ندارد و بزرگترین مشکل ارزیابی و مقایسۀ درجه شهرگرایی کشورها همین است. به هر صورت در برنامه­ریزی شهری باید از داده­های آماری جمعیت سود جست و عدد کل جمعیت شهر را دانست و توزیع آن در شاخه­های مختلف فعالیت­های شهری بررسی کرد و تغییرات جمعیت در زمره اصلی­ترین عوامل شهرنشینی و تغییر شهری است (Cobb, 1998: 6).

براساس برآورد سازمان ملل در 50 سال مابین (2025-1975) نسبت شهرنشینی در جهان از 7/37 به 1/61 درصد و جمعیت شهری از 58/1 به 06/5 میلیارد نفر افزایش می­یابد که میانگین رشد آن معادل 38/2 درصد خواهد بود (Burgess, 2000: 11). با وجود این میانگین رشد جمعیت شهری در کشورهای در حال توسعه سریعتر خواهد بود. به طوری که در 50 سال مابین 2025-1975 این نسبت برای کشورهای در حال توسعه 21/3 در مقایسه با 71/0 درصد برای کشورهای توسعه یافته است. این جریان دو الگوی متفاوت سکونتی را در پیرامون شهرهای بزرگ جهان به وجود آورده است. در شهرهای کشورهای توسعه یافته، نواحی پیرامونی به مساکن حومه­ای اقشار متوسط و با تراکم پایین اختصاص یافته در حالی که این مناطق در کشورهای در حال توسعه به وسیله گروههای کم درآمد با خدمات و زیرساختهای پایین و عمدتاً به صورت حاشیه­نشینی اشغال شده است (Johens, 2000: 38).

2-2- مفاهیم و اصطلاحات

• شهر فشرده:

شهر فشرده، شهری است که در آن، ساختمان­ها به صورت ردیفی و فشرده در کنار هم قرار گرفته­اند. در این الگو، تراکم شکل معقول و منطقی دارد، ریشه و خاستگاه این تفکر، فرم شهرهای سنتی اروپا است که از مشخصه­هایی چون تراکم نسبتاً بالا، کاربریهای مختلط در فضای شهری، اتکای کمتر به اتومبیل و تلفیق فرم و عملکرد برخوردار بودند (Edwards, 1999: 168).

مفهوم ازدحام یا شلوغی جمعیت بعنوان مترادف واژه تراکم مطرح است به عبارت دیگر ازدحام به معنی تراکم خیلی زیاد است؛ یعنی اینکه تعداد بیش از حدی آدم در یک خانه و یا اتاق و یک واحد همسایگی زندگی و کار می­کنند (اشتیاقی و اسمعیل پور 1390: 7).

• تراکم خالص مسکونی:

تراکم خالص مسکونی حاصل تقسیم جمعیت (تعداد واحدهای مسکونی) بر سطح مورد اشغال پروژه می­باشد. این شاخص فشردگی جمعیت را در فضاهای با کاربری سکونتی اندازه­گیری می­کند (عزیزی، 1388: 23).

• تراکم ناخالص مسکونی:

«تراکم ناخالص مسکونی» یک ابزار اندازه­گیری است که معمولاً برای سنجش در مقیاس کلی یک محله یا ناحیه مسکونی به کار می­رود. در این تعریف، تراکم ناخالص مسکونی حاصل جمعیت ناحیه مورد نظر بر میزان سطح آن ناحیه است. در محاسبۀ سطح ناحیه در این نوع از تراکم، کلیه اراضی اشغال شده توسط واحدهای مسکونی، پارک محله­ای، راهها، مدارس ابتدایی و مغازه­های خرید و بیشتر فضاهای باز منظور می­گردند (منبع قبلی:22).